„Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat”

                                                                                                        J.Korczak

 

 

 

„Znaczenie książki w życiu dziecka”

 

 

     Książka dostarcza wiedzy o świecie, systematyzuje i uczy myślenia. Prowadzi do pojawiania się twórczego stosunku do otoczenia. Dzieje się tak od najwcześniejszych lat życia dziecka dzięki rodzicom, którzy są łącznikiem między nim a książką. Rodzice dostarczają dziecku tworzywa, jakim jest odpowiednia do wieku lektura zachęcają do czynnego oglądania (słuchania, nazywania), opowiadania.

         Aby dziecko mogło korzystać z książki w sposób twórczy, trzeba pomóc mu w dochodzeniu do samodzielnego wyboru tekstu, zachęcić do stawiania pytań i dzielenia się wrażeniami. W ten sposób rodzice i dzieci stają się aktywnymi partnerami podczas czytania, co sprawia im przyjemność i daje satysfakcję. Ponadto, dziecku zapewnia poczucie bezpieczeństwa i emocjonalnej bliskości z matką i ojcem.

         Początkowo źródłem przeżyć emocjonalnych dla dziecka jest sytuacja czytania, a dopiero w dalszej kolejności źródłem przeżyć staje się treść czytanej książki.

         Dla uzyskania pożądanych efektów wychowawczych ważny jest starannie dobrany i przemyślany dobór książek do czytania, w zależności od wieku dziecka i jego rozwoju. Przede wszystkim książka powinna być dla dziecka ciekawa, zrozumiała, zgodna z jego zainteresowaniami. Tematyka może być wspólna dla dzieci młodszych i starszych, ale o różnym stopniu trudności. Szata graficzna powinna przyciągać wzrok i uwagę.

         Książki dla dzieci najmłodszych powinny mieć twarde okładki, nie muszą mieć dużo tekstu, mogą być przeznaczone do rozpoznawania przedmiotów, nazywania ich i opowiadania o czynnościach z nimi związanych. Treść powinna być bliska codziennemu doświadczeniu dziecka. Następnie mogą się pojawiać proste, krótkie opowiastki, historyjki stanowiące całość. Dorosły może czytać podpisy pod nimi lub je opowiadać i zachęcać dziecko do samodzielnego mówienia o tym, co widzi i o tym, czego się domyśla. Kolejnym stopniem wtajemniczenia mogą być książki, w których dziecko jest aktywnym twórcą dalszej części historyjki.

          Innym typem lektury, ważnym przede wszystkim dla rozwoju systemu wartości i kształtowania pojęć moralnych, jest tajemniczy świat baśni. Dzięki niemu dziecko odkrywa pojęcie dobra i zła, winy i kary oraz zadośćuczynienia i nagrody. Poprzez identyfikację z baśniowym bohaterem może zaspokajać własne potrzeby, doznawać różnych uczuć. Baśnie rozwijają wyobraźnię, umiejętności opowiadania i twórczość plastyczną.

          Inne formy książkowe, z jakimi obcuje dziecko, to powieść dla dzieci, komiks a także książki przyrodnicze, historyczne, techniczne oraz encyklopedie.

          Należy pamiętać także o czasopismach dla dzieci, których urozmaicona treść i forma zawiera dodatkowo gry i zabawy umysłowe, takie jak: rebusy, zagadki, krzyżówki itp.

 

 

Mamo, tato jesli chcesz to dokłanie dowiedź się, jak to pięciolatkiem być jest :

Rozwój intelektualny

Dziecko w tym wieku zastanawia się nad wieloma sprawami, wyciąga wnioski – niekiedy błędne, uogólnia. Nadal jest egocentryczne dlatego trudno mu zrozumieć, że inni żyją i myślą inaczej niż on sam.

Pięciolatek mówi płynnie i przeważnie poprawnie gramatycznie używając bogatego słownictwa składającego się z około 2000 słów. Z każdym dniem zdobywa nowe słownictwo i doskonali sprawność językową.

Dziecko w tym wieku rozpoznaje już wiele słów i liter wokół siebie. Próbuje samodzielnie czytać. Pisanie przychodzi jeszcze z trudem a litery są pisane często w odbiciu lustrzanym i mają nieregularny kształt.

Rodzicu pamiętaj!

• Na tym etapie warto przyjrzeć się wymowie dziecka. Jeśli zaniepokoi nas sposób artykulacji pewnych głosek lub chcemy upewnić się, że dziecko pod kątem sprawności językowej rozwija się prawidłowo – udajmy się do logopedy. Nie wychodźmy z założenia, że pewne trudności miną bez pomocy specjalisty.
• Starajmy się odpowiadać dziecku na zadawane pytania, nawet te dla nas wstydliwe. Używajmy prostego języka dostosowanego do możliwości dziecka. Pamiętajmy też, że to przez nasze (dorosłych) reakcje pewne słowa nabierają zupełnie innego znaczenia.
• Chcąc pomóc sobie w trudach wyjaśniania różnych zjawisk w otaczającym nas świecie , zakupmy encyklopedię dziecięcą. Będzie to doskonały upominek dla dziecka, a wspólne szukanie odpowiedzi może stać się inspirującym przeżyciem dla dziecka.

Etap pięciu lat to dynamiczny okres nauki czytania i pisania. Pamiętajmy aby dziecka nie zniechęcać przez krytykę czy przymus nauki. Warto naukę potraktować jako zabawę i taką formą ćwiczyć z dzieckiem czytanie i pisanie. Pamiętajmy także o tym, że jedne dzieci są już gotowe do takiej zabawy, są w stanie skoncentrować uwagę a dla innych jest jeszcze zbyt wcześnie. Dziecko nie przejawiające chęci do czytania i pisania nie jest dzieckiem gorszym, leniwym czy zaburzonym.

Autor: mgr Dorota Kalinowska, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINTU

 

Rozwój fizyczny

Rysunki są dużo bogatsze w szczegóły a kreślenie po śladzie dokładniejsze.

Dziecko w tym wieku ma coraz lepszą koordynację wzrokowo-ruchową i poczucie równowagi. Skacze na jednej nodze i ze złączonymi nogami, przeskakuje przez przeszkody, chodzi po narysowanej linii, huśta się (często jak najwyżej i stara się zeskoczyć jak najdalej) na huśtawce, kręci na karuzeli itp. Uwielbia wspinać się, turlać i pokonywać przeszkody a jazda na rowerze trójkołowym a i nierzadko na dwukołowym czy hulajnodze nie sprawia mu większych trudności.

Rodzicu pamiętaj!

Dziecko pięcioletnie jest „wulkanem energii”, nie dającym się opanować. Każdego dnia doskonali swoje umiejętności często ku przerażeniu rodziców. Nie przerażajmy się, że nasz maluch przewróci się i nabije guza na czole. Aby opanować równowagę dziecko musi czasem się przewrócić. Należy przy tym pamiętać, że główną potrzebą realizowaną przez dzieci do 6 roku życia jest potrzeba ruchu, dlatego też nie martwmy się, że nasze dziecko jest ruchliwe. Nie każde ruchliwe dziecko oznacza dziecko zaburzone.

Aby dziecko prawidłowo się rozwijało pod kątem dużej i małej motoryki warto:

• dać dziecku możliwość trenowania sprawności ręki poprzez zabawę: malowanie dłońmi, wycinanki, plastelina, lepienie z gliny itp.
• Zachęcać dziecko do jazdy na rowerze, która doskonale wpływa na zmysł równowagi oraz na prawidłową koordynację całego ciała. Przy tej okazji warto pamiętać o bezpieczeństwie dziecka – kask i ochraniacze obowiązkowo! Oprócz jazdy na rowerze doskonałe jest pływanie, taniec, jazda na łyżwach itp.
• Uczęszczać z dzieckiem na wszelkiego rodzaju place zabaw, małpie gaje, ogródki jordanowskie gdzie dziecko będzie miało możliwość trenowania swoich umiejętności jak również spożytkowania nagromadzonej energii.

Bądźcie jednak uważni: jeśli zauważycie, że wasze dziecko nie lubi się huśtać, że przy ruchu obrotowym ma np. nudności, że przewraca się przy przechodzeniu po narysowanej linii prostej, podczas biegania przyjmuje nietypową pozycję itp. poproście o poradę specjalistę. Być może mamy do czynienia z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego.

Autor: mgr Dorota Kalinowska, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINT

 

Rozwój emocjonalny

Skrajne i gwałtowne emocje, okazywana miłość po czym nienawiść są dość częste i sprawiają wiele trudności bezradnym rodzicom. Nie wiemy jak reagować na histeryczny płacz nie dający się załagodzić żadnym tłumaczeniem. Każda sytuacja, z pozoru błaha, może okazać się powodem wielkiej awantury i wyolbrzymionych reakcji w stosunku do zaistniałej sytuacji.

Pięciolatki w trudnych dla siebie chwilach potrafią obrazić się na wszystkich. Ulubiona przyjaciółka już przyjaciółką nie jest, a ukochana babcia staje się „okropna i brzydka”. Plucie, wyzywanie, bicie są dość często obserwowane.

Jak dzieci w wieku 5 lat nie mają zbyt wielu przejawów napięcia emocjonalnego, bądź rozładowanie ograniczone jest do jednego charakterystycznego dla siebie sposobu, tak zmienia się to w trakcie rozwoju. Charakterystyczne jest dłubanie w nosie czy obgryzanie paznokci i skórek, które mogą się nasilić lub też w przypadku dzieci około 5 i pół letnich mogą dojść inne sposoby rozładowania napięcia. Ważne jest aby przyjrzeć się trudnościom dziecka i rozpoznać przyczynę napięcia emocjonalnego. Jeśli dojdziemy do tego, łatwo będziemy mogli zapobiec przyszłym trudnościom.

Pięciolatek nie przejawia wielu lęków. Zwykle ograniczone są one do wyobrażeń wizualnych jak ciemność, postacie widziane w ciemnościach. Charakterystyczny dla tego wieku jest także lęk przed opuszczeniem przez matkę (śmierć, nie wrócenie do domu czy pozostawienie w przedszkolu).

Rodzicu pamiętaj!

• Dla poradzenia sobie z trudnymi emocjami sięgnij po bajkoterapię.
• W przypadku napadu histerii zignoruj zachowanie dziecka. W ten sposób dasz mu do zrozumienia, że tego nie akceptujesz i że nie jest to sposób na osiągnięcie korzyści.
• Okaż zrozumienie dla lęków swojego dziecka, nie wyśmiewaj, nie bagatelizuj, nie krzycz, nie zawstydzaj. Wystarczy przytulić, pogłaskać, porozmawiać czy wytłumaczyć aby dać poczucie bezpieczeństwa i uspokoić.

Autor: mgr Dorota Kalinowska, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINTU

 

Rozwój społeczny

Chęć bycia „dorosłym” przejawia się także w kontaktach m. in. z młodszym rodzeństwem. Pięciolatek chętnie korzysta z praw wynikających ze starszeństwa oraz argumentuje swoje decyzje tymże faktem.

Dla pięciolatka rodzice nadal stanowią centrum świata. Dzieci uwielbiają przebywać blisko matki, wykonywać jej polecenia, pomagać w obowiązkach domowych i robić wiele rzeczy tylko dla niej. Chętnie proszą o przyzwolenie w różnych sytuacjach. Do taty są bardzo przywiązane i dumne z niego. Często chwalą się Nim w towarzystwie rówieśników.

Dzieci w tym wieku znają zwroty grzecznościowe oraz zasady dobrego zachowania. Lubią ich używać, zwłaszcza gdy mają „widownię” w postaci zadowolonych i chwalących rodziców. Oczywiście jeszcze zdarza się, że zapominają o powyższych zasadach.

Pięciolatek lubi przebywać w towarzystwie rówieśników, z którymi raczej zgodnie się bawi. Łatwiej znosi porażkę, czekanie na swoją kolej, choć zdarzają się dzieci, dla których przegrana jest „końcem świata” i powodem ogromnej rozpaczy. Jest to także okres pierwszych znaczących przyjaźni. Często imię przyjaciela/przyjaciółki przywoływane jest wielokrotnie w domu, a niejednokrotnie rodzice słyszą: bo Ania wie lepiej. Obserwuje się także naśladowanie rówieśników przez nasze dzieci. Grymasy twarzy, powiedzonka, zachowania i inne zapożyczenia są dość powszechne.

Pięć lat to także okres uczenia się cudownych umiejętności, mianowicie stawiania siebie na miejscu innej osoby, myślenia o innych osobach w różnych chwilach oraz spontanicznego dzielenia się.
 

Rodzicu pamiętaj !
Na tym etapie rozwoju pełnisz ważną rolę w nauce dziecka samodzielności. Jest oczywiste, że większość czynności wykonasz szybciej i lepiej, natomiast ważne jest abyś:

• Dał dziecku możliwość wykonania samodzielnie jakiejś czynności. Może to będzie dla Ciebie frustrujące, lecz dzięki Twojej cierpliwości, zachęcaniu i pozytywnemu wzmacnianiu dziecko szybciej osiągnie sukces.
• Pozwolił dziecku odczuć włożony w pracę wysiłek i wynikającą ze zniecierpliwienia frustrację. Dziecko chce osiągnąć wynik końcowy już natychmiast, nie chce czekać i trudno mu zrozumieć, że musi włożyć w czynność więcej czasu i wysiłku.
• Wytłumaczył i pokazał, jak pewne czynności wykonać, ponieważ dziecko najlepiej uczy się przez naśladowanie. Pamiętaj, żebyś zachował spokój gdy dziecko po raz wtóry poprosi o pokazanie czegoś. Często jednorazowe pokazanie czy wyjaśnienie jest niewystarczające.
• Uszanował wybór dziecka oraz jego pomysł. Nie krytykuj, nie ignoruj. Postaraj się wzmacniać dziecko pozytywnie np. chwaląc, interesując się tym czego dokonał, dyskutując na ten temat. Dzięki temu dziecko odczuje nasze zainteresowanie i będzie zmotywowane.
• Nie wypominał błędów! To z całą pewnością nie zmotywuje dziecka do samodzielności.

Autor: mgr Dorota Kalinowska, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINTU